Nevropatoloq Həkim
Oxucuların diqqətinə çatdırılan bu kitabda, sinir xəstələrinin müayinə metodları haqqında söhbət açılır.
“Sinir xəstələrinin müayinəsi metodları” kitabı (12655 N-li müəlliflik şəhadətnaməsi), ümumilikdə 2 böyük hissəyə ayrılr. Birinci hissədə mərkəzi və periferik sinir sistemi haqqında ətraflı söhbət açılır. Daha fazlasını oku
Eritromelalgiya (Mitçell sindromu, Pospelovun dərinin ağrılı məhdud ödemi, akromelalgiya, Lannuanın ətrafların vazomotor iflici) kliniki əlamətləri əllərin və ayaqların kiçik arteriyalarının paroksizmal genişlənməsi səbəbindən baş verən vegetativ sinir sisteminin nadir xəstəliklərindəndir. Daha fazlasını oku
Bayılma (“sinkope”, zəiflətmək, üzmək, məhv etmək mənasını verən qədim yunan sözü syncopto-dan götürülmüşdür) – beyin qan dövranının müvəqqəti zəifləməsi nəticəsində huşun qısamüddətli itirilməsi tutmasıdır. Daha fazlasını oku
Başgicəllənmə dedikdə, adətən xəstədə meydana çıxan özünün və ya ətrafdakı əşyaların fırlanması hissiyyatı nəzərdə tutulur. Bu cür hissiyyat daha çox vestibulyar strukturların zədələnməsi zamanı baş verir ki, bununla əlaqədar olaraq onu çox vaxt vestibulyar başgicəllənmə adlandırırlar. Daha fazlasını oku
Baş ağrısı – yalnız nevroloji deyil, həm də ümumi tibbi təcrübədə xəstələrin ən çox bildirdikləri şikayətlərdən biridir. O, ciddi bir xəstəliyin siqnalı, ya da emosional gərginliyi və ya yorğunluğu müşayiət edən bir simptom ola bilər. Daha fazlasını oku
Sinir və ya sinir-əzələ sisteminin irsi xəstəliklərinin bu qrupu əzələ zəifliyi və atrofiyanın tədricən artması ilə xarakterizə olunur. Daha fazlasını oku
Hentinqton xoreyası (XBT-10 üzrə kodları G10, F02.2) – mərkəzi sinir sisteminin proqressivləşən irsi xəstəliyidir. Tibbi ədəbiyyatda Hentinqton xəstəliyi, degenerativ xoreya, irsi xoreya, proqressivləşən xroniki xoreya, xoreik demensiya adı ilə rast gəlinir. Bütün bunların hamısı eyni xəstəlikdir. Spontan məcburi hərəkətlər, zehni və ruhi pozuntularla
Hepatolentikulyar degenerasiya (Vilson-Konovalov xəstəliyi, hepatosellüllyar distrofiya) – autosom-resessiv tiplə ötürülən, əsasən gənc yaşlarında təzahür edən və orqanizmdə həddindən artıq miqdarda mis yığılması ilə xarakterizə olunan nadir irsi xəstəlikdir. Daha fazlasını oku
Elektroneyromioqrafiya (ENMQ) – periferik sinir sisteminin, skelet əzələlərinin və onurğa beyninin işinin hərtərəfli öyrənilməsi üçün nəzərdə tutulmuş müasir, yüksək effektiv bir müayinə metodudur. Daha fazlasını oku
Elektromioqrafiya (EMQ) – əzələlərin bioelektrik fəaliyyətini qiymətləndirməyə imkan verən diaqnostik metod olub, onun əsasında zədələnmiş əzələni innervasiya edən sinirin funksional vəziyyəti haqqında nəticə çıxarmaq olar. Daha fazlasını oku
Yan amiotrofik skleroz (YAS, Şarko xəstəliyi, hərəki motoneyronun xəstəliyi, Lu Geriq xəstəliyi, proqressivləşən əzələ atrofiyası) – seçilmiş olaraq hərəki neyronun zədələnməsi ilə xarakterizə olunan mərkəzi sinir sisteminin ölümcül xəstəliyidir. Daha fazlasını oku
Alzheymer xəstəliyi (XBT-10 üzrə kodları G30, F00) – qocalıqönü yaşda meydana gələn psixi xəstəliklərdən biri olub, əsasında baş beynin strukturlarının durmadan inkişaf edən atrofiyası prosesləri dayanır. Alzheymer xəstəliyi, əsas etibarilə 60-65 yaşdan sonra inkişaf edən və idrak qabiliyyətinin tamamilə itirilməsinə səbəb olan qocalıq ağıl zəifliyinin proqressivləşən bir formasıdır. Daha fazlasını oku
Reoensefaloqrafiya (REQ) – qeyri-invaziv bir funksional diaqnostika metodudur. Metodu adı, qədim yunan mənşəli ῥέος — “axın” + ἐγκέφαλος — “baş beyni” + γράφω — “yazıram, təsvir edirəm” sözlərindən təşkil olunmuşdur. Daha fazlasını oku
Tunel sindromları adı altında (sinоnimləri: kompression-işemik nevropatiyaları, tunel neyropatiyası, tələ sindromu) sinirlərin dar anatomik nahiyələrdə (anatomik tunellərdə) sıxılması nəticəsində meydana çıxan klinik təzahürlər kompleksi (hissi, hərəki və trofik pozuntular) nəzərdə tutulur. Daha fazlasını oku
Tibbi təcrübədə hiperhidroz (yunan dilindən tərcümədə “hiper” – həddindən artıq, artan, “hidros” – tər mənalarını verir) dedikdə, fiziki amillərdən: hərəki fəallığın artması, istilənmə, ətraf mühitin yüksək temperaturu və s. asılı olmayaraq baş verən qarışıq tərləmə başa düşülür. Daha fazlasını oku
USDQ (ultrasəs doppleroqrafiya) – xüsusi bir instrumental, qeyri-invaziv müayinə üsuluna aid olub, nevropatoloqlar tərəfindən geniş istifadə olunur. Bu metod, səthi yerləşən əsas arteriyalarda və venalarda qan axını göstəricilərinin real vaxt rejimində qiymətləndirilməsinə imkan verir. Daha fazlasını oku
Reyno xəstəliyi – məhdud sahələrdə (ətrafların distal hissələrində, burnun ucunda, sırğalıqda) orqanizmin qan dövranının kəskin pozulması ilə xarakterizə olunan angiotrofonevrozlar qrupundan olan bir xəstəlikdir. Daha fazlasını oku
Narahat ayaqlar sindromu (NAS), sinir sisteminin patoloji bir vəziyyəti olub, bu zaman xəstədə, əsasən aşağı ətraflarında xoşagəlməz hissiyyat və onları fasiləsiz surətdə hərəkət etdirmək kimi qarşısıalınmaz bir istək meydana çıxır. Daha fazlasını oku
Kəllə-beyin travmalarına – KBT – (XBT-10 üzrə kodu: S06) kəllənin və kəllədaxili formasiyaların (beyin maddəsinin, qişalarının, qan damarlarının) müvəqqəti və ya daimi nevroloji və psixoloji pozuntularla təzahür edən travmatik (mexaniki) zədələnmələri aid edilir. Daha fazlasını oku
Pozitron emission tomoqrafiya (digər adı – 2 fotonlu emission tomoqrafiya) – insanın və ya heyvanların daxili orqanlarının radionuklid tomoqrafiyası müayinə metodudur. Metod, pozitronların elektronlarla annihilyasiyası zamanı yaranan γ-kvant cütlərinin qeydiyyatına əsaslanır. Pozitronlar, müayinədən əvvəl xəstənin orqanizmə yeridilən radiofarmakoloji preparatın tərkibinə daxil olan radionuklidin pozitron β parçalanması zamanı meydana çıxır. Daha fazlasını oku
Yuxusuzluq – bu və ya digər səbəblərdən insan beyninin orqanizmin istirahət etməsi üçün lazım olan vaxt müddəti qədər yata bilməməsidir. Bütün insanlar fərqli olduğundan, hər kəsin tələb etdiyi yuxunun miqdarı da fərqlidir. Yuxusuzluq sizin nə qədər tez yuxuya getməyiniz və neçə saat yatmağınızla deyil, yatdığınız yuxunun keyfiyyəti və yuxudan oyandıqdan sonra özünüzü nə dərəcədə gümrah hiss etməyinizlə xarakterizə olunur. Daha fazlasını oku
Əsəb mənşəli əzələ səyrimələri (sinir tikləri) əzələlərin cəld və qeyri-iradi baş verən monoton (normal hərəkətləri xatırladan) yığılmasıdır. Tik sözü fransız dilindən tərcümədə “səyrimə” mənasını verir. Daha fazlasını oku
Exoensefaloqrafiya (ExoEQ) – ultrasəs neyrofizioloji diaqnostik metodu olub, baş beynində patoloji dəyişikliklərin mövcudluğunu qiymətləndirməyə və diferensiasiya etməyə imkan verir. Bu müayinə üsulunun adı, yunan mənşəli “echo” (əks-səda), “encephalon” (baş beyni) və “grapho” (yazmaq, təsvir) sözlərindən kötürülmüdür Daha fazlasını oku
Hemorragik insult beynin parenximasına qansızma olub, beyin qan dövranının kəskin pozulması, zədələnmiş Daha fazlasını oku
İşemik insult beyin qan dövranının pozulması olub, qəflətən yaranan və 24 satdan artıq davam edən ocaqlı Daha fazlasını oku
Fəqərəarası diskin quruluşu
Fəqərəarası disk, iki qonşu fəqərə arasında yerləşən yastı formalı qığırdaqdan ibarətdır. Fəqərəarası disk dayaq və Daha fazlasını oku
Osteoxondroz – xroniki xəstəlik olub, onurğada degenerativ dəyişikliklərin inkişafı ilə xarakterizə edilir və Daha fazlasını oku
Onurğa beyninin şişləri – onurğa beyni ətrafı məkanda, onun ağ və boz maddəsində, qişalarında lokalizasiya Daha fazlasını oku
KT ilə MRT arasında olan əsas fərq, bu cihazlarda istifadə olunan müxtəlif fiziki hadisələrdədir. Kompüter Daha fazlasını oku
Miqren və ya hemikraniya – irsi meylli nevroloji xəstəlik olub, travmalar, şişlər və ya insult ilə əlaqəli olmayan Daha fazlasını oku
Rentgenologiyanın tarixi 1895-ci ildən, Vilhelm Konrad Rentgenin ilk dəfə rentgen şüalarının təsirindən Daha fazlasını oku
Ensefalopatiya – baş beynin müxtəlif etiologiyalı xroniki, tədricən proqressivləşən qan dövranının pozulması Daha fazlasını oku
Neyrosirkulyator distoniyia (NSD) – funksional xəstəliklərə aid olub, özünü ürək-damar, respirator və vegetativ Daha fazlasını oku
Üz sinirinin nevriti və ya Bell iflici – 7 cüt kəllə-beyin sinirlərinin, əksər hallarda onlardan birinin iltihabıdır. Xəstə Daha fazlasını oku
Baş beynin şişləri – həm beyin toxumasının, həm də onun damarlarının, qişalarının, sinirlərinin, endokrin Daha fazlasını oku
Maqnit rezonans tomoqrafiyası (MRT) nüvə maqnit rezonansı hadisəsindən istifadə etməklə, daxili orqan və Daha fazlasını oku
Üçlü sinirin nevralgiyası (Trigeminal nevralgiya) – üçlü sinirin (üzün ən böyük hissi sinirinin) xroniki iltihabi xəstəliyi olub, paroksizmal ağrı Daha fazlasını oku
Kompüter tomoqrafiyası (KT) – rəqəmsal rekonstruksiyadan istifadə edərək bir görüntü əldə etmək üçün rentgen Daha fazlasını oku
Parkinson xəstəliyi (XBT-10 üzrə kodu G20) – mərkəzi sinir sisteminin idiopatik, tədricən proqressivləşən Daha fazlasını oku
Polineyropatiya (MKB-10 üzrə kodu: G60-G64) – periferik sinirlərin çoxsaylı zədələnmələri ilə xarakterizə olunan Daha fazlasını oku
Nevrozlar – ali sinir fəaliyyətinin psixogen mənşəli funksional pozuntularıdır. Nevrozların kliniki təzahürləri Daha fazlasını oku